Powódź Bieruń

Aktualności

Pakiet spraw przeciwpowodziowych - Henryk Skupień. Cz.2

09 lutego 2011
Pakiet spraw przeciwpowodziowych - Henryk Skupień. Cz.2

Zgodnie z zapowiedzią przedstawiam drugą część opracowania dotyczącą spraw powodziowych podjętych przez Radę Miejską w Bieruniu w zajętych stanowiskach z dnia 30 września 2010 i 28 października 2010 roku. Pozwolę sobie na aktualny komentarz do wyżej wymienionych stanowisk Rady Miejskiej.

Przygotowując teksty zwłaszcza stanowiska dotyczącego przeciwdziałaniu powodzi z września ubiegłego roku, zaznaczyłem, że pryncypia dotyczące podstawowego celu jakim jest bezpieczny do zamieszkania Bieruń muszą być aktualizowane co do formy i treści i metod postępowania wynikających zwłaszcza ze zmieniających się przepisów prawa. Niemniej pewne założenia wykonania tego przedsięwzięcia muszą w szczególności uwzględniać: określenie podmiotów odpowiedzialnych, zasady współdziałania, zakres i harmonogram niezbędnych prac, zabezpieczenie finansowe z centralnego budżetu i wykonawstwo zgodnie z przyjętą dokumentacją i wreszcie organizacyjne i materialne zabezpieczenie profilaktyczne i kryzysowe. Wydaje się to oczywiste, tylko w naszej rzeczywistości, to co oczywiste nie znajduje poklasku bo nie jest trampoliną wyborczą, bowiem wymaga długofalowej pracy trudnej, często z porażkami. W tej sprawie i w Bieruniu niektórzy wolą pójść na skróty, co tworzy kakofonię przeróżnych pomysłów, swoistego zaklinania rzeczywistości bez przygotowania i odpowiedzialności. Lepiej przygotować zadanie dłużej a dobrze niż szybko a źle co oczywiście nie dotyczy doraźnych prac awaryjnych i zabezpieczających, które powinny być niezwłocznie wykonane.
W czasie majowej powodzi i powtórki czerwcowej w niektórych rejonach Polski, zapowiadano rychłą nowelizację obowiązujących nieefektywnych wręcz złych przepisów w zakresie zapobiegania i  łagodzenia skutkom powodzi.  Rzeczywiście ruszyła lawina pomysłów i nawet wydano kilka nowych przepisów w tym w randze ustawy, ale według mnie nie najważniejszych. Pomimo, że 30 sierpnia rząd przyjął bardzo ważny projekt zmian ustawy prawa wodnego dostosowującego go do dyrektyw unijnych, to do dnia dzisiejszego tych zmian nie uchwalono. Na pewno nie ułatwi nam to wykonania zadania w zakresie bezpieczeństwa przed powodzią. Stanowisko Rady Miejskiej z 30 września 2010 roku, które pozwolę sobie zacytować z komentarzem /kursywa/ w ścisłym powiązaniu ze stanowiskiem z dnia 28 października 2010 w sprawie przyjęcia perspektywy rozwoju miasta w świetle układu przestrzennego, spowodowanych działaniem górnictwa i zmianą stosunków wodnych, powinno przy dobrej realizacji dać gwarancję dla bierunian bezpiecznego zamieszkania. Przedstawione niżej Stanowiska Rady Miejskiej w Bieruniu niestety nie były przedstawiony w zadawalający sposób opinii publicznej.

Wnioski i wskazania związane z wykonaniem uchwały Nr V/12010 Rady Miejskiej w Bieruniu w sprawie podjęcia działań  w zakresie przyczyn i skutków powodzi  z dnia 27.05.2010 r.

„Wykonując uchwałę Rady Miejskiej z dnia 27 maja 2010 należy wystąpić zgodnie z przepisami ustawy Prawo wodne do Prezesa Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej o opracowanie planu ochrony przeciwpowodziowej dorzeczy (zlewni) rzeki Wisła od zbiornikaw Goczałkowicach, aż do ujścia Soły /należy rozszerzyć zakres tego planu w stosunku do zawartego w uchwale – nie można z góry przesądzać, czy ten obszar zostanie uwzględniony, ponieważ o tym będą decydować względy profesjonalne i zapewne finansowe takiego przedsięwzięcia, niemniej taką opinię w zakresie takiego właśnie obszaru uzyskałem od osób, które zawodowo takimi problemami się zajmują  z podkreśleniem wykonania zbiorników retencyjnych i tzw. kanałów ulgi w okolicy Czechowic odciążającymi zbiornik goczałkowicki, który wymaga co najmniej odmulenia, a przez to zwiększenia swojej pojemności/. Plan winien uwzględniać tzw. zagrożenie wody powodziowej 200 letniej z zagrożeniami wynikającymi z działalności kopalń na tym obszarze. /Plany i to na podstawie dotąd obowiązujących przepisów, powinny być opiniowane w tym przez Gminę. Często opracowywano różne plany, które były nigdy niedokończonym projektem, bądź powoli obumierały.  Czy „Program ochrony przed powodzią w dorzeczu górnej Wisły” będącego częścią Programu Wisła z lutego 2008 podzieli los podobnych projektów? Czy został zaopiniowany przez naszą  gminę ( termin do 07.01. 2011)/?
 Opracowany Plan ze skonkretyzowaniem budowli przeciwpowodziowych zgodnie z ustawą o szczególnych zasadach przygotowania do realizacji budowli przeciwpowodziowych (poldery, tamy, mosty, wały, rurociągi, stacje pomp) powinien zostać niezwłocznie wdrożone do wykonania poprzez powołanie dla tego dorzecza obejmującego część woj. Śląskiego i Małopolskiego inwestora  wspólnego.  / Inwestycje w myśl ustawy z 8 lipca 2010 roku o szczególnych zasadach przygotowania do  inwestycji w zakresie budowli przeciw powodziowych, powinny być w mniejszym niż dotąd stopniu obarczone biurokratycznym i własnościowym postępowaniem, a przez to zapewni się im szybsze wykonawstwo./ 
 W tym celu należy podjąć działania na rzecz utworzenia szerokiego frontu poparcia tych przedsięwzięć min. poprzez utworzenie związku międzygminnego miejscowości wymienionych w uchwale z możliwością dokooptowania innych zainteresowanych. Powołany związek powinien spełniać funkcje związane z lobbingiem, koordynacją i kontrolą na rzecz wyżej wymienionych działań przeciwpowodziowych, jak również mógłby występować i wspomagać działania związane z pozyskaniem środków finansowych w tym unijnych na wykonanie przedmiotowych zadań, jak również mógłby występować (co mogą również uczynić poszczególne Gminy) z roszczeniami do Skarbu Państwa za wyrządzone szkody na mieniu komunalnym z powodu zaniechania, czy niewłaściwego wykonania ustawowych zadań przeciwpowodziowych. /Związek powinien zapewnić dobre oprzyrządowanie prawne, które pozwoliłoby skutecznie dochodzić roszczeń włącznie w trybie postępowania przed organami unijnymi nie tylko w zakresie odszkodowań ale przede wszystkim w zakresie wymuszenia odpowiednich działań naprawczych i inwestycyjnych. Związek szybciej i efektywniej niż poszczególne gminy może być forum pozyskiwania gremiów politycznych i gospodarczych. Posłowie, senatorowie, samorządowcy wojewódzcy, powiatowi, gminni  doradcy rządowi, przedsiębiorcy na pewno nie odmówią współpracy z tak funkcjonującym Związkiem.  Wstępne rozmowy z posłami potwierdzają taką diagnozę. Poprzez współpracę z gremiami politycznymi Związek nie tylko formalnie ale czynnie może mieć wpływ na obowiązujące prawo przeciw powodziowe choćby nawet w tak prozaicznej sprawie jakim jest umocowanie spółek wodnych i związków wałowych, które przez stulecie w różnych formach spełniały swoje ważne profilaktyczne i naprawcze zadanie. Pomimo postulatów spółki wodne, związki wałowe są słabo umocowane, bowiem funkcjonują one jako organizacje osób fizycznych i prawnych a powinny występować jako samorządowe osoby prawne wykonujące zadania publiczne mające bezpośrednie prawo do dotacji celowych i przedmiotowych na podstawie ustawy o finansach publicznych./

Dodatkowym elementem nacisku na decydentów w sprawie przyśpieszenia postępowania i prawidłowego wykonania zabezpieczeń przeciwpowodziowych dla Bierunia, powinno być wystąpienie mieszkańców w szczególności osób poszkodowanych w majowej powodzi do właściwych organów administracji państwa o zaniechanie naruszeń polegających na nie wykonywaniu ustawowych obowiązków, skutkujących powstaniem i dalszym wyrządzaniem szkody na mieniu i w zakresie dóbr osobistych. Wystąpienie takie powinno zostać wystosowane przez działające na terenie Bierunia organizacje pozarządowe lub specjalnie w tym celu nowo utworzone./ takie formalnie działające organizacje pozarządowe mogą być podmiotem praw w tym ważnym czynnikiem opiniodawczym współdziałającym z gminą, powiatem czy wyżej wymienionym związkiem gmin/.  To działanie nie wyklucza a wręcz może być w przypadku dalszych zaniechań czyli braku działań odpowiedzialnych instytucji, podstawą do uzasadnionego wystąpienia o odszkodowanie i zadośćuczynienie pieniężne w postępowaniu grupowym. Władze Gminy powinny wspomagać takie działania bo ustawowo samorząd terytorialny to wspólnota mieszkańców i szkoda jaką ponieśli mieszkańcy to również szkoda Gminy. /Nasza gmina powinna posiadać dodatkowe oprzyrządowanie prawne i merytoryczne chyba, że w przyszłości o czym wyżej przejmie to Związek, ponieważ specyfika oddziaływania kopalń i zagrożenie powodziowe są podstawowymi  problemami w rozwoju naszego miasta i jego mieszkańców./
Zaniechania w zakresie działań przeciwpowodziowych były i są, o tym świadczą wyniki kontroli NIK,  w tym niedostateczna realizacja dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady Europy (2007/60/WE), która w podstawowym zakresie powinna zostać wykonana do 26 listopada 2009 r. W/w dyrektywa zobowiązuje państwa Unii między innymi:
- do opracowania do 31.12.2011 wstępnej oceny ryzyka powodziowego dla obszarów      dorzeczy, -  do opracowania do 31.12.2013 map zagrożenia przeciwpowodziowego,
- do opracowania do 31.12.2015 planów zarządzania ryzykiem przeciwpowodziowym w danym dorzeczu /zapobieganie, ochrona, prognozowanie, system wczesnego wykrywania/.
Gmina Bieruń musi zostać uwzględniona w tych dokumentach.
Komplementarnym i uzupełniającym dokumentem dla planu ochrony przeciwpowodziowej dorzeczy (zlewni) rzeki Wisła  powinno być  studium ochrony przeciwpowodziowej dla Bierunia opracowane przez dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej, gdzie istotnym elementem powinny być plany zmieniających się stosunków wodnych w związku z działalnością kopalni Piast i Ziemowit na terenie Gminy. Celem właściwego wpływu na merytoryczny zakres opracowania wyżej wymienionych planu i studium w części dotyczącej Bierunia jak i w zakresie posiadania przez Gminę istotnego narzędzia nacisku powinna zostać zlecona ekspertyza, opracowana przez właściwe ośrodki naukowe czy to przez zespoły rzeczoznawców m. inn. Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Wodnych i Melioracyjnych. Ta ekspertyza powinna uwzględnić spostrzeżenia i wnioski Komisji Rolnictwa, Leśnictwa, Ochrony Środowiska i Ładu Publicznego z dnia 11.05, 09.06, 07.07.2010 i Komisji Finansów i Rozwoju z dnia 17.06.2010 oraz przedstawić propozycje związane z nowym modelem funkcjonowania spółek wodnych z możliwością powołania organizacji - „związki wałowe”, działające na zasadach określonych przez przepisy dotyczące spółek wodnych. Nadzór nad powstawaniem, funkcjonowaniem spółek wodnych i związków wałowych sprawuje starosta./ Aby w sposób skoordynowany i jednocześnie merytoryczny zapewnić skuteczność przedsięwzięcia  w zakresie planów dla całej zlewni z uwzględnieniem specyficznych interesów naszego miasta ekspertyza powinna być podstawą naszego wystąpienia do Prezesa Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej i Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w uzgodnieniu z Wojewodą i Marszałkiem w ramach ich uprawnień ustawowych. Ekspertyza powinna uwzględnić wymogi wobec górnictwa w zakresie zabezpieczeń profilaktycznych, naprawczych i inwestycyjnych które zostały sformułowane w stanowisku Rady Miejskiej z 28 października 2010 r., którą przytaczam poniżej. Ekspertyza ta powinna uwzględnić wymogi wynikające z wyżej wymienionej dyrektywy, pomimo jak zaznaczyłem nie uwzględniono tego dotąd w naszym ustawodawstwie. /
Przedstawione wyżej działania powinny być skoordynowane z planem działania Powiatu Bieruńsko- Lędzińskiego zgodnie z podjętą w tym zakresie uchwałą Rady Powiatu.”

Istotnym uzupełnieniem do wyżej wymienionego stanowiska Rady Miejskiej w Bieruniu było przyjecie dokumentu p.t.: Stanowisko Rady Miejskiej Bierunia  z dnia 28.10.2010
w sprawie przyjęcia Perspektywy rozwoju miasta w świetle zmian układu przestrzennego spowodowanych działaniem górnictwa i zmianą stosunków wodnych.

„Rada Miejska przyjęła następujące ustalenia:
1)    Utrzymać dotychczasowe przeznaczenie terenów budowlanych, poprzez nie dopuszczenie do powstawania niecek bezodpływowych na terenach istniejącej zabudowy.
2)    Dopuścić powstanie niecek bezodpływowych, prognozowanych do roku 2030, na terenach planowanej zabudowy mieszkaniowej i stref aktywności gospodarczej, w wyjątkowych przypadkach, pod warunkiem uzgodnienia przez  górnictwo z gminą ich lokalizacji i zasięgu.
3)    Uzgodnić z górnictwem lokalizację zbiorników wodnych, dla ochrony niecek poeksploatacyjnych przed podtopieniem.
4)    Wskazać alternatywne przeznaczenie terenów rolnych, narażonych na podtopienia i zalewania.
5)    Ograniczyć wpływ skutków eksploatacji górniczej na rozwój układu przestrzennego Bierunia. Rygorystycznie egzekwować warunki określone w decyzji Burmistrza Miasta Bierunia z dnia 13 listopada 2009r. o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia polegającego na „Wydobywaniu węgla kamiennego ze złoża węgla kamiennego KWK „Piast”, na lata 2009-2020 oraz 2021-2030, z wyłączeniem eksploatacji pokładu 202/2 w obszarze administracyjnym Gminy Chełmek”, co jest jednym z warunków Koncesji nr 4/2010 z dnia 13 maja 2010r., udzielonej Kompanii Węglowej S.A. na wydobywanie węgla kamiennego ze złoża „Piast”.
6)    Odwodnienie terenów budowlanych musi odbywać się w sposób grawitacyjny, zmiana stosunków wodnych nie może powodować podniesienia wód gruntowych do poziomu terenu, co jest zgodne z ww. decyzją.
7)    Przy opiniowaniu planu ruchu kopalni uwzględniać przede wszystkim ustalenia:
- dokumentów planistycznych: studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta oraz planów miejscowych,
- Koncesji nr 4/2010 udzielonej Kompanii Węglowej S.A. z siedzibą w Katowicach na wydobywanie węgla kamiennego ze złoża „Piast” z dnia 13 maja 2010r.,
- opracowań dotyczących zagrożeń powodziowych.
     8)   Monitorować:
            -  skutki prowadzonej przez KWK Piast eksploatacji, ustalonej w planie ruchu,
            -  respektowanie przez przedsiębiorcę górniczego obowiązków, warunków i wymagań nałożonych w decyzji Burmistrza Miasta Bierunia z dnia 13 listopada 2009r. o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia polegającego na „Wydobywaniu węgla kamiennego ze złoża węgla kamiennego KWK „Piast”,
           w zakresie dotyczącym ochrony środowiska, w tym terenów rolnych i leśnych.”

Zależało mi na podjęciu tego uważam za jednego z najważniejszych merytorycznych rozstrzygnięć bieruńskiego samorządu, gwarantującego przy obiektywnych zagrożeniach, bezpieczeństwo i możliwość rozwoju naszego miasta. Chciałbym podziękować szczególnie kilku osobom z rady i urzędu, które nie szczędziły wysiłku aby ten dokument powstał i zajęły się jego ostatecznym opracowaniem. A nie było łatwo i nie tylko ze względów merytorycznych. Ten dokument odpowiada całościowo jak powinna być wykonywana koncesja na wydobywanie węgla przez kopalnię Piast, minimalizująca zagrożenia wynikające ze szkód górniczych w tym zagrożenia powodziowe. W dokumencie używa się jednoznacznego słownictwa jak np. w podkreślonych przeze mnie punkcie 1 i 6, nie dlatego żeby to lepiej brzmiało ale wynika to z umocowania w innych rozstrzygnięciach naszego samorządu  a to z miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego czy zapisów koncesji. Dokumenty te mają jednoznaczne umocowanie wynikające z ustawy. Przedstawione wyżej stanowisko należy czytać wnikliwie, każde bowiem słowo ma tu swoje znaczenie. Wynika z tego jednoznacznie, że tereny Bierunia przeznaczone pod budownictwo, rolnictwo co wynika ze Studium uwarunkowań i z planów miejscowych nie mogą z zasady być terenami zalewowymi w wyniku ruchu zakładu górniczego ani bezpośrednio ani pośrednio (wody gruntowe) co implikuje również przedsięwzięcia przeciwpowodziowe co w wyżej wymienionej ekspertyzie musi być szczególnie podkreślone.
Czy da się to wykonać? Tak, uwarunkowania topograficzne obecne i przewidywane i możliwości techniczne pozwalają na wykonanie tych przedsięwzięć.  Trzeba przyjąć jednoznaczną zasadę, że nie może być ustępstw w tych sprawach i w tym zakresie trzeba umieć wykorzystać wszystkie posiadane instrumenty gwarantujące wykonywanie tych postanowień w przyjętym stanowisku Rady Miejskiej. A takie instrumenty, żeby trzymać się dalej tego określenia są a sposób wykonania i przestrzegania tych zapisów powinien być  uzgodniony między wszystkimi zainteresowanymi stronami. Myślę, że nie muszę podpowiadać co w przypadku permanentnego naruszania przyjętych zasad należy zrobić co też powinno znaleźć się w pakiecie wykonawczych uzgodnień.
 Przedstawiłem  pakiet spraw do załatwienia ze sposobem ich załatwienia opartych na obowiązujących nasz samorząd dokumentach. Niezależnie kto wykonuje mandat burmistrza, radnego te rozstrzygnięcia powinny być wykonywane oczywiście  z możliwością modyfikacji o czym pisałem w pierwszej części wystąpienia, chyba, że ktoś ma lepszy i skuteczniejszy całościowy inny pomysł. Pomysł opracowany i uchwalony zamykający w sposób całościowo obowiązujące wszystkie ważne samorządowe rozstrzygnięcia naszej gminy a to przede wszystkim Strategię rozwoju miasta na lata 2010 -2020,  Studium uwarunkowań, plany miejscowe zagospodarowania przestrzennego miasta, decyzję Burmistrza Miasta o środowiskowych uwarunkowaniach będącą ważnym warunkiem realizacji koncesja z dnia 13 maja 2010 i innych  obowiązujących w tym zakresie uchwał organu stanowiącego i zarządzeń organu wykonawczego bieruńskiego samorządu. Czas nieubłaganie biegnie, każdy dzień powinien być dobrze wykorzystany dla celu jakim jest bezpieczny do zamieszania Bieruń.

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                   Henryk Skupień

 

Przedstaw swoją opinię na temat zamieszczonego artykułu. TUTAJ

Podziękowania

Dziękuję

29 stycznia 2011
"Ciągle jeszcze istnieją wśród nas anioły. Nie mają wprawdzie skrzydeł, lecz ich serce jest bezpiecznym portem dla wszystkich, którzy są w potrzebie" Phil Bosmans Serdeczne podziękowania dla rodziny Wiśniowskich z B...
Rodzina Chrobok

Sonda

Gdyby zaistniała konieczność wysiedlenia mieszkańców w związku z budową polderu zalewowego w Bieruniu (Bijasowicach), czy opuściłbyś miejsce zamieszkania w zamian za:

Biuletyn

Facebook